zondag 21 mei 2017

Liefde voor lezen, liefde voor schrijvers

* Herzien artikel *

Als lezer en als schrijver is er iets wat ik niet helemaal begrijp. Waarom is het onvoorstelbaar om je voor te stellen dat voetbalfans hun helden van het veld bestelen, maar waarom bestelen veel boekenfans dan wel hun favoriete auteurs? Veel mensen in Nederland vinden het normaal om illegale e-boeks te downloaden, waardoor de auteur en uitgever, die hier toch hun bloed, zweet en geld in geïnvesteerd hebben, de vruchten daarvan niet kunnen plukken. Er zijn zelfs mensen die het normaal vinden om deze illegale e-boeken in grote aantallen te verhandelen! En dat moet allemaal maar kunnen. Want schijnbaar is het product waardeloos als het digitaal is. Alsof digitale producten geen kostprijs hebben!



Verschillen tussen een fysiek en een e-boek

Een veelgehoord argument is dat mensen roepen dat je een fysiek boek ook kunt doorverkopen onder de noemer tweedehands. Dus de verkoop van e-boeken moet kunnen. Ten eerste gaat het vaak om schijfjes met een dusdanige hoeveelheid e-boeken dat elke persoon met een beetje verstand meteen begrijpt dat dit geen legale e-boeken zijn. Bovendien zijn er een paar belangrijke verschillen tussen een fysiek boek en een e-boek. Ten eerste slijt een fysiek boek. Met elke keer dat een boek gelezen wordt, zie je duidelijker dat het product gebruikt is. Dat het niet meer nieuw is. En dat verlaagt doorgaans ook de waarde steeds meer. Bij een e-boek is daar geen sprake van. Ten tweede is er van een fysiek boek slechts één exemplaar in jouw bezit. Zodra je dat exemplaar verkocht hebt, heb je het zelf niet meer. Met een e-boek is dat vrijwel onmogelijk te controleren. Vaker gebeurt het dat een bestand óf op de computer of e-reader blijft staan van de vorige eigenaar, óf dat er zelfs meerdere kopieën worden gemaakt. Kortom: het product wordt niet DOORverkocht, maar gewoon vermenigvuldigd, waardoor de auteursrechthebbende partij zijn inkomsten misloopt. 

Mag je een e-boek tweedehands doorverkopen?

Ja, je mag een legaal verkregen e-boek doorverkopen. Dat is alleen niet zo eenvoudig als je denkt. Dat mag namelijk alleen als je na doorverkoop zelf geen exemplaar meer in je bezit hebt en net als bij een fysiek exemplaar mag je het maar één keer door verkopen. Een e-boek staat echter al snel op verschillende apparaten en zal dus op al deze apparaten verwijderd moeten worden. Bovendien blijft een e-boek bijna altijd beschikbaar om opnieuw te downloaden via het aanschaffingskanaal, zoals iTunes of Kobo. In dat geval is het boek dus niet doorverkocht, maar vermenigvuldigd en is de tweedehands verkopende partij strafbaar bezig. Hier kun je een uitgebreidere uitleg lezen:


Gebrek aan respect

Mensen die geen auteursrechthebbende zijn en e-boeken vermenigvuldigen, zijn dus ten alle tijden fout bezig. Het is een vorm van stelen en is in wezen precies hetzelfde als winkeldiefstal of een woninginbraak. Het is alleen minder zichtbaar. Zij proberen te verdienen aan het werk van iemand anders en tonen daarbij een gebrek aan respect voor het werk van een ander.

Markplaats.nl stimuleert heling

Zoals Marcel van Driel in zijn blog aangeeft, ligt een deel van het probleem ook bij organisaties/websites die heling mogelijk maken. Denk aan Markplaats.nl en Speurders.nl. Door niet keihard op te treden tegen adverteerders die toch wel duidelijk te herkennen zijn als handelaars in illegale waren, maken zij deze handel ook mogelijk en zijn ze naar mijn mening zelf ook strafbaar bezig. Je kunt Marcels volledige blog hier terugvinden: http://stoerboek.nl/waarom-laat-marktplaats-heling-van-illegale-e-books-toe/

De illegale lezer stimuleert ook heling

Ten slotte ligt ook een deel van het probleem bij de lezer die illegale e-boeken leest. Want zolang mensen ernaar zullen vragen, zal er ook aanbod blijven. En meestal werkt het zo: hoe groter de vraag, hoe groter het aanbod. Maar laten we wel wezen: niemand vindt het leuk om voor de kat z'n viool te werken en al helemaal niet als een ander de eer ook nog eens opstrijkt (of zoals in dit geval: de geldelijke beloning). Hoe je als lezer dan wel een steentje bijdraagt? Haal zelf geen illegale auteursrechtelijke werken in huis en betaal er al helemaal niet voor. Wil je auteurs helemaal steunen, rapporteer een foute advertentie dan. Dan krijgen websites als marktplaats.nl en speurders.nl tenminste een duidelijk signaal. 

Maar een thuiskopie dan?
Een thuiskopie is een heel ander verhaal. In dat geval heb jij als lezer legaal het auteursrechthebbende product aangeschaft en maak je een kopie voor eigen gebruik. Bijvoorbeeld een exemplaar op je computer en eentje op je e-reader. Er is dus netjes voor betaald door die expliciete gebruiker. Wil je het juridische stuk hierover lezen? Dat kan hier: http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=9ea7d0f130d67f29ccf094f54a50af3fa4e2b6d61f18.e34KaxiLc3eQc40LaxqMbN4PaxePe0?text=&docid=146201&pageIndex=0&doclang=nl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=22761

Wat is er mis met ouderwets sparen???
Wellicht is dit wel waar het vooral ook misgaat. Waar je vroeger wekenlang zou sparen voor iets wat je graag wilde, is er tegenwoordig steeds meer een mentaliteit van: "Ik wil het hebben en ik wil het nu!" En omdat je nu eenmaal niet alles tegelijk kunt financieren, moet alles voor een dubbeltje op de eerste rang. Martin Gijzemijter beschrijft dit erg mooi in zijn blog: http://www.martingijzemijter.nl/2017/05/er-mis-is-fidget-spinners/

Ten slotte: Ook voor de kleine portemonnee zijn er voldoende legale alternatieven, zoals de bibliotheek en bovendien worden er ook regelmatig boeken gratis aangeboden door uitgeverijen en auteurs zelf. Zie deze aanbiedingen eens als een cadeautje in plaats van een recht. Want ook digitale producten hebben een kostprijs en dus een waarde!

Dit artikel schreef ik naar aanleiding van een Facebookpost van auteur Jen Minkman. Wil je deze zelf ook lezen/volgen, klik dan op de link: https://www.facebook.com/jen.minkman.5/posts/1009522629177959 Helaas kwam ik erachter dat verschillende werken die ik geschreven en gepubliceerd heb onder het pseudoniem Lily Frank op deze genoemde lijst staan. Dat maakt dat deze kwestie mij persoonlijk raakt en me ook extra verdrietig maakt. Verder pikte nieuwssite Tzum het item ook op. Dat artikel kun je hier lezen: http://www.tzum.info/2017/05/nieuws-massale-heling-e-boeken-marktplaats-uitgevers-komen-actie/ en ook auteur Suzanne Peters schreef erover op haar eigen blog: http://suzannepeters.nl/duizenden-e-books-te-koop/

Geen opmerkingen:

Een reactie posten